Και τους μιλώ για σένα, Θανάση

Πρώτη φορά πήγα σε συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου και έβαλα τα κλάματα – γιατί ήταν η τελευταία.

Είχε ανακοινωθεί από την Αθήνα, όλοι όσοι βρεθήκαμε στον Χελμό ήδη το γνωρίζαμε. Η καρδιά μου φτερούγιζε από το πρωί της Κυριακής για το βράδυ που θα ακολουθούσε και, ταυτόχρονα, το μυαλό επέστρεφε στην πρώτη πρώτη φορά που τον είδα, όταν με τράβηξε ένας φίλος στο Βεάκειο που είχε “Θανάση” και ήθελε μια κάποια παρέα. Εκεί, στις 14 Ιουλίου του 2014, άνοιξε μία πύλη. Mε πέταξαν μέσα και από τότε δεν βγήκα ποτέ.

Μέχρι το απόγευμα, τα ράφια του σουπερμάρκετ των Καλαβρύτων είχαν αδειάσει από φτηνό κρασί, τσίπουρα και ούζα. Στην εικόνα αυτή, γεννιόταν ένα χαμόγελο χαράς και ικανοποίησης, μαζί με την εικόνα των μυστών να αλληλοβαπτίζονται. “Έτσι ακριβώς πρέπει να γίνει”, σκεφτόμουν, όσο η ενέργεια του κόσμου είχε καταλάβει όλη την περιοχή.

Ο Θανάσης βγήκε γύρω στις 00.30, μετά τον συγκλονιστικό Αλκίνοο Ιωαννίδη, που μας πλάκωσε στα χαστούκια ιστορίας πολέμων και πληγέντων, δολοφονιών, πατρίδων που δεν έγιναν πατρίδες και ξεριζωμών. Ήταν βέβαιο ότι δεν βρισκόμασταν εκεί μόνο για να γλεντήσουμε, αλλά και για να αφυπνιστούμε, να θυμηθούμε, να μάθουμε κάτι παραπάνω από αυτά τα στόματα που δεν ανεβαίνουν εκεί πάνω μόνο για να τραγουδούν.

Προσπέρασα τον απερίγραπτα πολύ κόσμο, ακολουθώντας τον μαγνήτη από τη σκηνή, για να βρεθώ όσο πιο κοντά του γίνεται. Από τα πρώτα του λόγια, δεν χωρούσε αμφιβολία ότι ο Θανάσης μας εκείνο το βράδυ είχε κέφια.

Ο Θανάσης, που “δεν αναγνωρίζουμε γιατί έλειπε καιρό” και θα λείπει για καιρό. Και πώς γίνεται να αναφέρεσαι σε κάποιον με το μικρό του, ενώ δεν τον ξέρεις καν; Θα σου πω. Δεν είναι για να τον ξεχωρίζουμε από τον Βασίλη. Είναι γιατί είναι ένας από μας. Ο Θανάσης δεν είναι ο θείος που θέλει να κάθεται με τη νεολαία. Η νεολαία θέλει να κάθεται με τον Θανάση.

Κι αυτό, γιατί στα χρόνια που μετράει στη σκηνή, δεν λέγονται μόνο τραγούδια διαχρονικά, αλλά φωνάζει κι η ακατάπαυστη και ακόρεστη ανάγκη για το δίκαιο και για το αυτονόητο.

Είναι ανατριχιαστικό το πώς ένας άνθρωπος που δεν γνωρίσαμε ποτέ, μας κάνει να ακροβατούμε μεταξύ μνημών -που δεν είναι καν δικές μας- και ενός ονείρου, γλεντώντας και ξεσπώντας σε ένα ηλεκτρισμένο τώρα, πιστεύοντας ότι κάτι θα αλλάξει: μέσα μας, στη χώρα, στον πλανήτη.

Είναι κι αυτό το συναίσθημα του “να ανήκεις”. Να έχεις δίπλα σου ανθρώπους που βλέπουν κι αντιλαμβάνονται τον κόσμο όπως εσύ. Αυτό έφτιαξε ο Θανάσης. Μια κοινότητα.

Όσο τραγουδούσε, σκεφτόμουν ότι αποχαιρέτησε το κοινό του στην Αθήνα, λέγοντας οτι δεν έχει θυσιάσει τίποτα ως καλλιτέχνης, λέγοντας ότι η δημιουργία είναι εγωιστική διαδικασία. Ας μου επιτρέψει να διαφωνήσω. Εμένα μου θυμίζει εκείνο το σπουδαίο παραμύθι του Oscar Wilde, που άκουγα σε κασέτα όταν ήμουν μικρή, τον Ευτυχισμένο Πρίγκιπα.

Έβλεπε κι εκείνος από ψηλά τι θλίψη και τι αδικία υπάρχει στον κόσμο και κομματιαζόταν λίγο λίγο για να βοηθήσει όσους μπορούσε. Η Τάλα από τη Συρία και ο νεκρός πατέρας της στον Έβρο, οι ήρωες Humayun και Vakar από το Πακιστάν, οι Έλληνες της Αμερικής και πόσοι ακόμα, κρυμμένοι σε ποιήματα και συγχορδίες, θα ζουν για πάντα εξαιτίας του. Θα διδάσκουν, μέσα από ένα στόμα που γελά, την αλληλεγγύη και την απεριόριστη λαχτάρα για μια πιο δίκαιη ζωή.

Σαν γνήσιος γιος του Διονύσου και του Απόλλωνα, μετά το σύνθημα του κοινού “ρε Θανάση τι λες τώρα, που θα παίζεις ως τις 4 η ώρα”, στις 02:17 μας ανακοίνωσε ότι όντως, έτσι ακριβώς θα γίνει. Τα παρτάλια οι σκέψεις μας σε έκσταση κυμάτισαν τις δεκάδες πειρατικές σημαίες, ανάμεσα και σε αυτές της Παλαιστίνης.

Στο επόμενο λεπτό, η συνοδοιπόρος Μάρθα Φριντζήλα θα αφιέρωνε το Φεϊρούζ στα 30.000 ορφανά της Γάζας. Βρεγμένα πρόσωπα και σώματα βρεγμένα, σφιχτά αγκαλιασμένα.

Στις 04:05 φύσηξε ο Πεχλιβάνης, όπως πάντα τελευταίος. Πήρε μαζί του κόκκινο καπνό, δάκρυα και νιότη. Πήρε και τον Θανάση μας, τον τζίτζικα. Όχι αυτόν του Αισώπου. Αυτόν που επιστρέφει στα έγκατα να γράψει τα τραγούδια του κι ύστερα θα ‘ρθει να τα πει.

Εις το επανιδείν.