Ο όρος ΔΕΠ-Υ προκύπτει από τα αρχικά:
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα.
Είναι μία από τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές* που εμφανίζονται συχνότερα στην παιδική ηλικία και τα συμπτώματά της, σε μεγάλο βαθμό, συνεχίζουν και στην ενήλικη ζωή.
Επηρεάζουν τη σχολική και την εργασιακή ζωή των ατόμων, τη συναισθηματική και τη φυσική τους υγεία, το βιοτικό τους επίπεδο εν γένει.
*Διαταραχές που επηρεάζουν την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, όπως π.χ. αυτισμός.
Disclaimer
Στην επιστημονική κοινότητα γίνεται πολύ μεγάλη κουβέντα για υπερδιάγνωση της ΔΕΠ-Υ.
Υπάρχουν 3 τύποι ΔΕΠ–Υ. Τα συμπτώματά τους μπορεί να διαφέρουν μεταξύ παιδιών και ενηλίκων αλλά συμπεριλαμβάνουν:
1. Τύπος απροσεξίας
2. Τύπος υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας
3. Συνδυασμένος τύπος
(fyiteam)Τα ακριβή αίτια της ΔΕΠ-Υ δεν είναι γνωστά, αλλά η διαταραχή είναι σε έναν βαθμό κληρονομική: το 70%-80% των ατόμων με ΔΕΠ-Υ έχουν κάποιον συγγενή με ΔΕΠ-Y.
Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης ΔΕΠ-Υ είναι:
Η διάγνωση γίνεται από (παιδο)ψυχιάτρους που αξιολογούν τη συμπεριφορά του ατόμου. Αν πρόκειται για παιδί, ρωτώνται επίσης γονείς και καθηγητές.
Η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ στους ενήλικες είναι πιο πολύπλοκη διαδικασία, με τις μεγαλύτερες δυσκολίες στη σωστή διάγνωση να είναι:
Μεγάλη έρευνα του 2021 συμπεραίνει ότι υπάρχει υπερδιάγνωση της ΔΕΠ-Υ σε παιδιά και εφήβους, χωρίς όμως να υπάρχει σαφής συναίνεση μεταξύ των ειδικών για το θέμα της υπερδιάγνωσης.
Συμφωνούν όμως σε μεγάλο βαθμό ότι είναι εύκολο να γίνει λανθασμένη διάγνωση διαταραχών με παρόμοια συμπτώματα (π.χ μαθησιακές δυσκολίες) .
(fyiteam)Η ΔΕΠ-Υ δεν έχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία και κάθε περίπτωση είναι μοναδική.
Για τη διαχείριση των συμπτωμάτων χρησιμοποιούνται μέθοδοι όπως η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή, καθώς και η ψυχοεκπαίδευση των γονέων*, η σωστή διατροφή και η άσκηση.
* Ψυχολογική στήριξη στις οικογένειες παιδιών/εφήβων με ΔΕΠ-Υ για τη μείωση αρνητικών συναισθημάτων και συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια.
(fyiteam)Στην Ελλάδα, είναι εγκεκριμένες από τον ΕΟΦ δύο ουσίες για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠ-Υ:
Μεθυλφαινιδάτη (π.χ. Ritalin, Concerta):
Ατομοξετίνη (π.χ. Strattera, Ataman)
To 2019 φέρεται πως επηρέαζε 84,7 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως.
ΔΕΠ-Υ έχει περίπου το 1%-7% των ανηλίκων, ενώ περίπου το 30%-50% των ατόμων που έχουν διάγνωση ΔΕΠ-Υ ως παιδιά έχουν συμπτώματα και ως ενήλικες (2,58% παγκοσμίως) .
Η ΔΕΠ-Υ εντοπίζεται περίπου 2 φορές συχνότερα στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια. Στα κορίτσια, η διαταραχή συχνά παραβλέπεται ή εντοπίζεται αργότερα, επειδή τα συμπτώματά τους διαφέρουν μερικές φορές από τα διαγνωστικά κριτήρια.
(fyiteam)Συχνά συνυπάρχει με μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία), αυτισμό αλλά και αγχώδη διαταραχή, εναντιωματική διαταραχή και κατάθλιψη, μεταξύ άλλων.
Αυξάνει τις πιθανότητες για κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ, κάπνισμα), “εθισμό” στα ψηφιακά μέσα (π.χ. gaming), αλλά και για ατυχήματα.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, τα άτομα με ΔΕΠ-Υ ζουν λιγότερο από τον γενικό πληθυσμό: 7 χρόνια λιγότερο οι άντρες, 9 οι γυναίκες.
(fyiteam)Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες προσπαθούν να ερευνήσουν τις πιθανές θετικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ΔΕΠ-Υ, με τις έρευνες να είναι ακόμα περιορισμένες.
Έρευνα του 2020 διαπίστωσε ότι συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ (αλλά όχι απαραίτητα η ίδια η διαταραχή), όπως η αποκλίνουσα σκέψη* μπορεί να συνδέονται με την αυξημένη δημιουργικότητα.
*Ικανότητα σκέψης πολλών διαφορετικών λύσεων σε ένα ζήτημα που εξετάζουν από πολλές οπτικές γωνίες.
