Η συζήτηση γύρω από το 112*, μετά από, σχεδόν, 4 χρόνια από την πρώτη ειδοποίηση που λάβαμε στα κινητά μας, αφορά κυρίως στο πώς μπορεί να βελτιωθεί και το πώς μια λειτουργία για την οποία όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφωνούν ότι είναι απαραίτητη, δεν θα απαξιωθεί.
Η αγωνία, πλέον, είναι να μην γίνει ό,τι στο μύθο του Αισώπου με τον “Ψεύτη Βοσκό” και οι πολίτες πάψουν να παίρνουν στα σοβαρά τα μηνύματα του 112.
“Κανένας/Καμία δεν λέει ότι το 112 δεν είναι χρήσιμο. Σίγουρα, όμως, γίνεται κατάχρηση και θα πρέπει να γίνει πιο σωστή χρήση του. Αυτό που είναι τεκμηριωμένο και από εμάς (σ.σ. από τη WWF) είναι ότι πολλές φορές στέλνεται 112 ενώ δεν υπάρχει ανάγκη, με αποτέλεσμα αυτό ίσως να δημιουργήσει καθησυχασμό. Και ίσως όταν κινδυνεύσεις να μην του δώσεις σημασία.” λέει στο fyi.news ο Νίκος Γεωργιάδης υπεύθυνος χερσαίου τομέα, WWF Ελλάς.
*Η υπηρεσία του 112 έχει τη δυνατότητα μαζικής ειδοποίησης πολιτών σε περιπτώσεις που αναμένεται ή βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια φυσική καταστροφή ή επικίνδυνη κατάσταση.
Η κατάχρηση στο 112
Αυτό που ουσιαστικά εξηγεί παραπάνω ο κ. Γεωργιάδης είναι ότι φέτος το καλοκαίρι, έχει παρατηρηθεί ότι, όταν είναι σε εξέλιξη μια πυρκαγιά, στέλνεται 112 και σε περιοχές οι οποίες απέχουν μπορεί και δεκάδες χιλιόμετρα από το σημείο εκδήλωσης της φωτιάς.
“Αυτό που πρέπει να δούμε είναι, πόσα από τα μηνύματα του 112 συνδέοντουσαν με μεγάλες πυρκαγιές και επικίνδυνες καταστάσεις. Μπορεί να καταλήξει ο κόσμος να μην του δίνει σημασία, αν στέλνονται τόσα πολλά 112. Υπάρχει μια λεπτή ισορροπία σε όλες τις ειδοποιήσεις, το πότε ειδοποιείς με όλους τους τρόπους τους πολίτες, ώστε να πάρουν τα μέτρα τους, αλλά από την άλλη μέσα στην πληθώρα των 112 μπορεί να χαθεί και αυτό που έχει πραγματικά μεγάλη σημασία.” εξηγεί στο fyi .news ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ζαχαρίας Γιακουμής, ο οποίος είναι επικεφαλής μονάδας επικοινωνίας της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (DG ECHO).
Μιλώντας στο fyi.news, παρέπεμψε σε πρόσφατη έκθεση αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκε από ομότιμους με τίτλο “Wildfire Peer Review– Report Greece 2024“, σχετικά με τη διαχείριση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, στην οποία αναφέρεται ότι “πρέπει να αναθεωρηθούν τα κατώτατα όρια του συστήματος προειδοποίησης που χρησιμοποιεί το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας για τη μετάδοση του μηνύματος από το 112, ώστε να αποφευχθεί η υπερφόρτωση των μηνυμάτων συναγερμού”. Την έκθεση δημοσίευσε ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προσθέτει, παράλληλα, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να συμπληρώσει το εθνικό σύστημα προειδοποίησης του κοινού, “αναπτύσσει τη δορυφορική υπηρεσία προειδοποίησης έκτακτης ανάγκης “Galileo” για να προσφέρει ένα πρόσθετο κανάλι μετάδοσης σε περίπτωση, για παράδειγμα, υπερφόρτωσης ή μη λειτουργίας του δικτύου κινητής τηλεφωνίας”.
Η λανθασμένη χρήση του 112 στη διαδικασία εκκενώσεων
Δεν είναι, πάντως, μόνο η κατάχρηση στο 112 που έχει παρατηρηθεί. Σε άλλες περιπτώσεις, σύμφωνα με τον Νίκο Γεωργιάδη, όπως αναφέρεται και σε έρευνα της WWF για την πολύ μεγάλη πυρκαγιά στο δάσος της Δαδιάς τον Αύγουστο του 2023, παρατηρήθηκε ότι δόθηκε εντολή εκκένωσης στο χωριό της Δαδιάς μέσω του 112, χωρίς να έχει ελεγχθεί η διαδρομή διαφυγής.
Υπάρχει τρόπος η κατάσβεση μιας πυρκαγιάς να γίνει χωρίς καθολικές εκκενώσεις των οικισμών και χωρίς να κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές; Ο κ. Γεωργιάδης επισημαίνει ότι “δεν μπορεί σε κάθε φωτιά να διώχνεις όλο το χωριό, πρέπει αυτοί/ές που έχουν τις κατάλληλες γνώσεις, αυτοί/ές που έχουν μηχανήματα, οι δασεργάτες/ριες, να μένουν πίσω να βοηθούν. Στη Δαδιά έμειναν πίσω αρκετοί/ές και έσωσαν το χωριό τους. Δεν θα ήταν καλύτερο να στέλνεται 112 και να αναφέρεται ποιες ομάδες πρέπει να φύγουν τη δεδομένη χρονική στιγμή και ταυτόχρονα να αυτοί/ές που έχουν βαριά μηχανήματα, ή έχουν γνώσεις ή είναι δασεργάτες/ριες, να έμεναν για να βοηθήσουν;”.
“Όταν λαμβάνεις το 112 δεν είσαι υποχρεωμένος να φύγεις, αλλά εφαρμόζεται μια άλλη τακτική, να στέλνουν την αστυνομία προκειμένου να εκκενωθούν οικισμοί και έτσι δημιουργείται ένα κλίμα φόβου και τρόμου και υποχρέωσης φυγής. Καταλαβαίνω ότι όλα αυτά οφείλονται κατά κύριο λόγο στην φωτιά στο Μάτι του 2018. Από την άλλη, υπάρχει κόσμος που μπορεί να βοηθήσει στην κατάσβεση.” συνεχίζει.
Η χρήση του 112 υπό την απειλή πλημμυρικών φαινομένων
Σε ορισμένες περιπτώσεις το 112 άργησε να φτάσει, όπως στην περίπτωση των πλημμυρών στην Καρδίτσα τον Σεπτέμβριο του 2023, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν κάτοικοι σε χωριά όπως ο Παλαμάς.
Ο Κώστας Λαγουβάρδος εξηγεί στο fyi.news ότι, αν και “μπορείς να προβλέψεις το ύψος της βροχής, το ποια ακριβώς περιοχή θα πλημμυρίσει είναι πιο δύσκολο να το εκτιμήσεις και αυτό θέλει άλλες διαδικασίες, μετεωρολογικά μοντέλα που να υπολογίζουν αν θα ξεπεραστεί η στάθμη σε ένα ποτάμι δημιουργώντας πλημμυρικά φαινόμενα. Δεν είναι ακατόρθωτο, είναι κάτι που πρέπει να το δούμε, όχι μόνο ως προς το 112, αλλά και ως προς την πληροφόρηση των αρχών. Υπάρχουν τρόποι. Θα πρέπει να εργαστούμε σε αυτό το κομμάτι. Χρειάζεται, κυρίως, ένας συνδυασμός υδρολόγων και μετεωρολόγων που θα μπορούν να εκτιμήσουν από το νερό που πέφτει ήδη ή αναμένεται να πέσει, αν θα πλημμυρίσει κάποια περιοχή.”.
Σε κάθε περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψιν και κάποια μοντέλα που χρησιμοποιούν στις ΗΠΑ, είναι εφικτό το 112 να μην περιοριστεί στη σημερινή του μορφή, αλλά να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο και να γίνει πιο αποτελεσματικό.
“Θα πρέπει ίσως να προστεθούν παραπάνω πληροφορίες, ίσως κάποιοι χάρτες. Είναι κάτι που πρέπει να συζητηθεί και αφορά πολλούς επιστημονικούς κλάδους, μετερωλόγους, δασολόγους, ακόμα και κοινωνιολόγους για το πώς επικοινωνείται ένα μήνυμα.” υποστηρίζει ο Κώστας Λαγουβάρδος.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον Ζαχαρία Γιακουμή, η θέσπιση αποτελεσματικού συστήματος προειδοποίησης του κοινού “αποτελεί υποχρέωση των κρατών μελών της ΕΕ βάσει της οδηγίας για τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών”.
Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των δημοσιογράφων του fyi.news για επίσημη πληροφόρηση από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, δεν λάβαμε ποτέ απάντηση.
Γιατί Υπάρχουμε
