Proxy Wars: Πρόσωπο με (αντι)πρόσωπο με τον πόλεμο

Είναι ο πόλεμος μέσω αντιπροσώπων, δηλαδή η έμμεση ή και άμεση εμπλοκή τρίτων μερών σε μια σύγκρουση.

Σαν να λέμε, η χώρα Α είναι σε διαμάχη με τη χώρα Β. Για να μην έρθουν σε απευθείας σύγκρουση, η χώρα Α παρακινεί τη χώρα Γ (που είναι σύμμαχός της) να συγκρουστεί με τη χώρα Δ (που είναι σύμμαχος της Β).

Είναι επίσης ο πόλεμος που υποκινείται από μεγάλη δύναμη, χωρίς να εμπλακεί η ίδια.

Οι πόλεμοι μέσω αντιπροσώπων επιτρέπουν στις μεγάλες δυνάμεις να αποφύγουν την άμεση αντιπαράθεση μεταξύ τους, σε περιοχές όπου επιδιώκουν να διατηρήσουν ή να ενισχύσουν την επιρροή τους.

Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431–404 π.Χ.) θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα παράδειγμα proxy war, καθώς εκτός από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής (Αθήνα-Σπάρτη), μάχες γίνονταν και μεταξύ των συμμάχων τους.

Κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία (330-1453 μ.Χ.), επίσης υποκινούνταν συχνά τέτοιοι πόλεμοι, μεταξύ διαφορετικών ομάδων σε αντίπαλες χώρες με σκοπό την έναρξη εμφυλίων.

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε αρκετά στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, με τις ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ) και Κίνα να εμπλέκονται σε διάφορους τέτοιους πολέμους.

Ο πόλεμος του Βιετνάμ (1954-75) ήταν ένας τέτοιος πόλεμος για ΕΣΣΔ-Κίνα που υποστήριζαν το Βόρειο Βιετνάμ και τους Βιετκόνγκ, ενώ οι ΗΠΑ, που υποστήριζαν το Νότιο Βιετνάμ, αναγκάστηκαν να αποσυρθούν, να χάσουν τον πόλεμο και την επιρροή τους στην περιοχή.

Άλλοι σημαντικοί proxy wars ήταν ο Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν (1978–92) και ο Εμφύλιος της Αγκόλας (1975–2002).

Το Ιράν είναι σημαντική περιφερειακή δύναμη και διεκδικεί κυρίαρχο ρόλο στη Μέση Ανατολή. Από την αρχή του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, το Ιράν προειδοποίησε ότι ο κόσμος βρίσκεται πιο κοντά σε έναν γενικευμένο πόλεμο στην περιοχή, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι έχει “ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές”.

Το Ιράν στηρίζεται σε αντιπροσώπους (proxy forces) σε όλη την περιοχή για να χτυπά το Ισραήλ και τις βάσεις των ΗΠΑ σε Ιράκ και Συρία.

Σκοπός του είναι να εξαφανίσει τις ΗΠΑ από την περιοχή και να συρρικνώσει την επιρροή τους, που εκφράζεται κυρίως μέσω του Ισραήλ. Επίσης θέλει ένα ενιαίο παλαιστινιακό κράτος και απορρίπτει την ύπαρξη της λύσης των δύο κρατών.

Και αυτά χωρίς να εμπλακεί σε απευθείας πόλεμο.

Η Χαμάς έχει κατά καιρούς δηλώσει ότι το Ιράν την χρηματοδοτεί και την εξοπλίζει, αλλά και πως ο Ιρανικός στρατός έχει εκπαιδεύσει μέλη της.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu κατηγόρησε το Ιράν ότι παρέχει το 90% της χρηματοδότησης της Χαμάς.

• Λίβανος – Χεζμπολάχ
  Η Χεζμπολάχ είναι ο βασικότερος αντιπρόσωπος του Ιράν, με ενεργό συμμετοχή και στον τωρινό πόλεμο.

• Υεμένη
  Το Ιράν εξοπλίζει τις ομάδες των Χούθι, γνωστές ως “Ansar Allah”.

• Συρία
  Το Ιράν, κατά τη διάρκεια του Συριακού Εμφυλίου Πολέμου, στήριξε τον πρόεδρο της χώρας, Bashar al-Assad.

• Ιράκ
  Το Ιράν υποστηρίζει το παραστρατιωτικό Κίνημα Nujaba, το οποίο είναι δυνατός παίκτης στα εσωτερικά της χώρας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το Ιράν “ενισχύει, υποστηρίζει, καθοδηγεί, αλλά σπάνια διατάζει”.

Οι αντιπρόσωποι του Ιράν έχουν μεν μικρότερη δύναμη, αλλά είναι έμπιστοι. Η Χαμάς (και ακόμη και η Χεζμπολάχ) δεν περιμένουν άμεση και διαρκή βοήθεια. Παίρνουν τις αποφάσεις τους και ζητούν τη συγκατάθεση του Ιράν.

Οι ΗΠΑ αρνούνται ότι έχουν στοιχεία για κάτι τέτοιο.

Δημοσίευμα της WSJ αναφέρει ότι οι επιθέσεις σχεδιάστηκαν μεταξύ Χαμάς και Χεζμπολάχ στη Βηρυτό, παρουσία του Ιρανού υπ. Εξωτερικών.

Ωστόσο η επίσκεψη του Ιρανού ΥΠΕΞ στο Λίβανο είχε ανακοινωθεί από πριν και σύμφωνα με αναλυτές φαίνεται απίθανο τα ιρανικά ΜΜΕ να δημοσιοποιούσαν μια συνάντηση στην οποία θα συζητούνταν η επίθεση κατά του Ισραήλ.